Op onze school hebben we leerlingen uit meer dan 40 verschillende landen en culturen en zij spreken nog veel meer verschillende talen. Deze talige en culturele aspecten uit allerlei verschillende landen (op hun reis naar Nederland eigen gemaakt) zijn een onderdeel geworden van de identiteit van onze leerlingen en hun ouders/verzorgers.
Lange tijd bestond er de opvatting dat deze culturen en talen beter achterwege gelaten konden worden ter bevordering van de integratie en het leren van het Nederlands. Men wilde dat de kinderen assimileerden: alles vergeten van wat ze hadden meegekregen en de Nederlandse taal en cultuur overnemen.
Zonder in te gaan op het integratie-vraagstuk willen we op deze pagina aandacht vragen voor de andere talen (en daarmee bedoelen we ook de culturele achtergrond) van onze leerlingen, want zoals veel onderzoek uitwijst is het beter voor leerlingen om de andere, eerder geleerde taal (talen) goed te ontwikkelen.
Bewust gebruiken we hier niet de term ‘moedertaal’, je kan de taal namelijk ook van je vader geleerd hebben, en de ‘eigen’ taal zou kunnen suggereren dat het Nederlands niet eigen gemaakt kan worden. Een term als ‘eerste’ taal is vaak ook niet van toepassing, want soms is er na de eerste taal een andere taal geleerd die belangrijker geworden is in het leven van onze leerlingen. We willen dus spreken van ‘andere’ talen, zeker ook in het meervoud, want de meeste leerlingen zijn al meertalig bij binnenkomst op onze school.
Als school zijn wij een lerende organisatie, dus we zijn er nog niet, maar we willen jullie alvast een kijkje geven in de gang van zaken bij ons op school.
Wij vinden het belangrijk om ons te richten op het vergroten van de aandacht voor de verschillende talen binnen de Taalschool. Dit doen we om leerlingen te helpen bij het ontwikkelen van hun eigen talen, maar ook om interesse te wekken voor verschillende talen en culturen van andere leerlingen.
Dit doen wij door:
- Aandacht te schenken aan de verschillende talen in zoveel mogelijk dagelijkse lessen;
- Een aantal schoolbrede activiteiten te organiseren met als doel de interesse te wekken voor de verschillende talen en culturen van alle leerlingen van de school.
Bij aandacht voor de andere talen van de leerlingen in de lessen kun je denken aan het volgende:
- Gelegenheid geven om te overleggen in een andere taal dan het Nederlands;
- Meertalige bronnen beschikbaar stellen: Leesboeken, woordenboeken, computergebruik voor vertalingen;
- Leerlingen wijzen op gebruiken in de Nederlandse taal en ze hier op laten reflecteren door te vragen naar hoe dat gaat in hun andere talen (is er ook een U aanspreekvorm bijvoorbeeld);
- Bij een moeilijke, nieuwe grammatica regel nagaan of dit ook bestaat in de andere talen van de leerlingen en hen daar op wijzen (is er vervoeging van het werkwoord, gebruiken ze lidwoorden?);
- In gaan op spontane vergelijkingen van leerlingen met hun andere talen, kinderen erkennen en belangstelling tonen;
- Probeer een aantal woorden in de talen van de leerlingen uit je klas te leren om ze bijvoorbeeld gerust te stellen of welkom te heten;
- Zorg bij voorbeelden en beeldmateriaal dat je herkenbare situaties neemt waar de kinderen zich mee kunnen identificeren (plaatjes van huizen, dieren, mensen uit andere landen).
Schoolbrede activiteiten:
- Leerlingen optredens laten doen met muziek/dans uit verschillende culturen in verschillende talen;
- Oudere leerlingen en of ouders laten voorlezen in de andere talen van de leerlingen;
Bijvoorbeeld tijdens de Kinderboekenweek.
- Bij de keuze van uitjes nadenken of de andere culturen van de leerlingen van de school worden gerepresenteerd;
- De andere talen van de leerlingen zichtbaar maken in de school, door meertalige posters, welkomsborden etc;
- In de communicatie (in nieuwsbrieven en op de website) laten zien dat je als school interesse hebt in en respect hebt voor de andere talen en culturen van de leerlingen van de school;
- Europese dag van de talen bij de kleuters en bij de bovenbouw;
- Het maken van een meertalig portfolio;
- Lichaamsdelen vertalen;
- Tellen in andere talen;
- Netwerk openen in andere taal;
- Meertalig muziekproject.
Met /voor/door ouders:
- Ouders voorlichting geven over meertalig opvoeden;
- Ouders betrekken bij het onderwijs van hun kinderen door ze praatplaten of woordenlijsten mee naar huis te geven en te stimuleren om er met hun kinderen in hun andere talen over te praten om zo een thema voor te bereiden;
- Ouders uitnodigen op school om iets te komen vertellen over hun taal /cultuur;
- Ouders vragen of ze kunnen helpen bij het vertalen van bepaalde brieven, of standaard informatiefolders of filmpjes met ze maken.
Handige links Achtergrond informatie/ cursussen over meertaligheid:
http://metrotaal.be/index.php
http://diversiteitinactie.be/themas/taaldiversiteit
http://www.meertalig.nl/
In het Engels:
http://moodle.community.ecml.at/course/view.php?id=4
Een site met boeken in verschillende talen:
http://www.childrenslibrary.org
Informatie over talen:
Vergelijking van talen met het Nederlands met name gericht op mogelijke logopedische problemen:
https://meertaligheidentaalstoornissenvu.weebly.com/
Informatie voor ouders over meertalig opvoeden:
http://www.meertalig.nl/
In het Engels:
http://parents.ecml.at/
Info voor ouders over meertalig opvoeden (Eng en NL):
http://www.growingupbilingual.org
